این دومین قسمت از تجوید قرآن کریم است . 

در بخش اول مخارج حروف را توضیح دادیم اما بخش دوم شامل صفت استعلا و استفال و قلقله و لین می باشد . 

برای خواندن به ادامه مطلب بروید . 

استعلا و استفال

معناى استعلا
استعلا در لغت ، به معناى (برترى طلبى ، میل به بلندى ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (میل ریشه زبان به طرف سقف دهان در هنگام تلفظ حرف ).
در اثر این صفت ، حرف حالت پرحجم و درشتى به خود مى گیرد.

حروف استعلا
حروف استعلا عبارتند از:
(خ ـ ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ غ ـ ق ).
در هنگام اداى چهار حرف (ص ـ ض ـ ط ـ ظ) قسمتى از سطح زبان ، سقف دهان را مى پوشاند و در نتیجه ، این حروف درشت تر و غلیظتر از سه حرف دیگر تلفّظ مى شوند.
تمرین :
صَلِّ ـ صَوْتُ ـ صَبِیًّا ـ صَدْرى ـ صُرِفَتْ ـ یَصْبِرْ ـ ضَنْکاً ـ اِلى ضُرٍّ ـ یُضْلِلْ ـ یَضْرِبُ ـ ضـیـزى ـ نَضِجَتْ ـ بَطَشْتُمْ ـ طُمِسَتْ ـ طُوبى ـ یُطْفِئُوا ـ یُشْطِطْ ـ طِفْلاً ـ ظَلَّ ـ ظَلَمَ ـ ظَهیرٍ ـ مـُنـْظـَریـنَ ـ فَظًّا ـ ظِلالُها ـ خَشِىَ ـ خَتَمَ ـ خَسَفَ ـ خَبَرٍ ـ یُخْرِبُونَ ـ اَخْبارِها ـ غَنِمْتُمْ ـ غُلِبَتْ ـ یَبْغُونَ ـ یَغْلى ـ نَغْفِرْ ـ اَبْغیکُمْ ـ قَریباً ـ قَبْلُ ـ بِقَدَرٍ ـ نُقَدِّسُ ـ نَقْتَبِسْ ـ لا اُقْسِمُ


معناى استفال
اسـتـفـال در لغـت ، بـه معناى (پایین آمدن ، پست شدن ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (پایین آمدن سطح زبان از کام بالا).
در اثر این صفت ، حرف ، نازک و کم حجم تلفّظ مى شود.

حروف استفال
بجز هفت حرف استعلا، بقیّه حروف داراى صفت استفال مى باشند.
# یـادسـپـارى : در تـلفـّظ کـلمـات بـاید دقّت شود که هر حرف با صفت خود اداء شود و حالت حرف مجاور را به خود نگیرد.

قلقله ولین

معناى قلقله
قـلقـله در لغـت ، بـه مـعـنـاى (اضـطراب ، جُنبش ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از (آزاد نمودن صداى حرف در هنگام سکون ).

حروف قلقله
حروف قلقله عبارتند از: (ب ـ ج ـ د ـ ط ـ ق ) که در عبارت (قُطْبُ جَدّ) گرد آمده اند.
در حـالت سـکـون (اعـم از ایـنـکـه ذاتـى بـاشـد یـا عـارضـى )، صـداى حـرف ، بـطـور کامل متوقّف مى گردد و تنها راه تلفّظ، آزاد نمودن صداى آنهاست .
صداى ایجاد شده ، بیشتر میل به فتحه دارد.
قلقله اى که در آخر کلمه و هنگام وقف پدید آید، آشکارتر از موردى است که در وسط کلمه باشد و چـنـانـچه مشدّد نیز باشد، قلقله از حالت قبل نیز آشکارتر مى شود. باید در قلقله غیر مشدّد، دقّت نمود که بصورت مشدّد تلفّظ نشود.
تمرین :
(ق ): خـَلَقـْنـا ـ نـَقـْتـَبـِسْ ـ فـَواقٍ (فـَواقْ) ـ اَلْحـَریـقِ (اَلْحـَریقْ) ـ بِالْحَقِّ (بِالْحَقّْ) ـ تَنْشَقُّ (تَنْشَقّْ)
(ط): یَطْمَعُ ـ وَ لا تُشْطِطْ ـ لُوطٍ (لُوطْ) ـ مُحیطٌ (مُحیطْ)
(ب ): یُبْصِرُونَ ـ اِبْراهیمَ ـ وَاکْتُبْ ـ مُریبٌ (مُریبْ) تَبَّ (تَبّْ) ـ اَلْجُبِّ (اَلْجُبّْ)
(ج ): تَجْرى ـ مُجْرِمُونَ ـ فَاخْرُجْ ـ بَهیجٍ (بَهیجْ) ـ وَالْحَجِّ (وَالْحَجّْ) ـ حآدَّ (حآدّْ)
(د): لِیُدْ حِضُوا ـ اَرَدْنا ـ لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ ـ لَکَنُودٌ (لَکَنُودْ) ـ نُمِدُّ (نُمِدّْ) ـ نَعُدُّ (نَعُدّْ)


معناى لین
لیـن در لغـت ، بـه مـعناى (نرمى ) (ضد خشونت ) مى باشد، و در اصطلاح ، عبارت است از: (به نرمى ادا شدن حرف ).
دو حـرف واو سـاکـن مـا قبل مفتوح و یاء ساکن ما قبل مفتوح را که به نرمى اداء مى شوند (حروف لیـن ) نـامـنـد و بـایـد دقـّت نـمـود کـه فـتـحـه مـاقـبـل آنـهـا بـطـور کامل ، واضح و آشکار شده و میل به ضمّه و کسره پیدا نکند.
تمرین :
یـَوْمـِهـِمْ ـ قَوْمَنا ـ حَوْلَهُ ـ فَاخْشَوْا ـ سَوْفَ ـ یُحَلَّوْنَ ـ کَیْفَ ـ لِکَیْلا ـ اَیْدیهِمْ ـ عَلَیْهِمْ ـ کامِلَیْنِ ـ اُنْثَیَیْنِ